Το διπλό επίπεδο της σχολικής μάθησης και ο συμβολικός χαρακτήρας της αλληλεπίδρασης. Διαμόρφωση ταυτότητας και ανάληψη ρόλου. Γνωρίσματα της αλληλεπίδρασης εκπαιδευτικού-μαθητή.  Ορισμός και διαστάσεις της επικοινωνίας. Λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία. Δίαυλοι μη λεκτικής επικοινωνίας. Η λειτουργία των προσδοκιών στην αλληλεπίδραση εκπαιδευτικού-μαθητή. Η σημασία της ποιότητας της παιδαγωγικής σχέσης.  Η σχολική τάξη ως μία κοινωνική ομάδα και ειδικότερα ως μία ομάδα συνομηλίκων. Η επίδραση της ποιότητας των σχέσεων στην ομάδα της τάξης στη συμπεριφορά και απόδοσή της. Διαχείριση προβλημάτων στη σχολική τάξη από τον εκπαιδευτικό, όπως η κοινωνική απομόνωση κάποιων μαθητών,  η επιθετική συμπεριφορά και ο εκφοβισμός στη μαθητική κοινότητα, οι διαπροσωπικές και διαομαδικές συγκρούσεις στην ομάδα της σχολικής τάξης.

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές αναμένεται:

1. να κατανοήσουν ότι η εργασία του εκπαιδευτικού στην τάξη έχει καταρχήν όλα τα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης επικοινωνίας και της κοινωνικής αλληλεπίδρασης,
2. να είναι σε θέση να κατανοούν περιστατικά της καθημερινής ζωής στη σχολική τάξη με τη βοήθεια των επιστημονικών όρων της θεωρίας της συμβολικής αλληλεπίδρασης,
3. να είναι σε θέση να κάνουν εύστοχη διάγνωση για τις αιτίες των προβλημάτων που ανακύπτουν στην κοινή ζωή της τάξης και να μπορούν να προτείνουν λύσεις παιδαγωγικά ορθές και αποδεκτές.
4. να συνειδητοποιήσουν ειδικότερα τη λειτουργία και την επίδραση της μη λεκτικής συμπεριφοράς, των προσδοκιών και των προκαταλήψεων στην ανθρώπινη συμβίωση και επικοινωνία,
5. να μπορούν να περιγράψουν τη σχολική τάξη ως μία κοινωνική ομάδα και ειδικότερα ως μία ομάδα συνομηλίκων 6) να μπορούν να κατανοούν τη δομή και την ποιότητα των κοινωνικών σχέσεων στην ομάδα κάποιας τάξης 7) να μπορούν με βάση τις διαπιστώσεις να προχωρούν σε χειρισμούς προκειμένου να βελτιωθούν οι κοινωνικές σχέσεις μεταξύ των συμμαθητών 8) να μπορούν να περιγράφουν το ρόλο του εκπαιδευτικού ως διαχειριστή και εμψυχωτή της ομάδας της τάξης.

Η υποστήριξη των μαθητών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες στην προσπάθεια τους να ανταποκριθούν στις σχολικές απαιτήσεις αποτελεί προτεραιότητα της εκπαιδευτικής πολιτικής σε πολλές χώρες του κόσμου, καθώς συνδέεται με την ποιότητα ζωής και λειτουργικότητας στη μετέπειτα ενήλικη ζωή. Στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος αρχικά παρουσιάζονται οι θεωρητικοί προβληματισμοί και ζητήματα που αφορούν την Ειδική Αγωγή & Εκπαίδευση και συγκεκριμένα το πεδίο των Μαθησιακών Δυσκολιών. Αρχικά, εξετάζεται η εννοιολογική αποσαφήνιση και το περιεχόμενο της ειδικής αυτής κατηγορίας εκπαιδευτικών αναγκών. Ο προβληματισμός ξεκινά από την πληθώρα αιτιάσεων και μοντέλων επεξήγησης για την εμφάνιση των σοβαρών δυσκολιών στη μάθηση, χωρίς να υπάρχουν προφανή αισθητηριακά, γνωστικά ή ψυχοκοινωνικά προβλήματα. Στη συνέχεια η διδασκαλία εστιάζεται σε ζητήματα αξιολόγησης και αναγνώρισης των Μαθησιακών Δυσκολιών και παρουσιάζονται οι μέθοδοι, οι τομείς, οι φορείς και οι διαδικασίες αξιολόγησης με στόχο τη συγκέντρωση των απαραίτητων πληροφοριών για την ερμηνεία, τα συμπεράσματα και τη διδακτική στήριξη των μαθητών. Τέλος, παρουσιάζονται οι σύγχρονες μέθοδοι διδασκαλίας και οι ερευνητικά προτεινόμενες καλές πρακτικές σε σχέση με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των γνωστικών αντικειμένων και των εξατομικευμένων εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών με Μαθησιακές Δυσκολίες.

Αντικείμενο του μαθήματος είναι η μελέτη των τρόπων αξιοποίησης των εργαλείων και των υπηρεσιών του διαδικτύου για την ανάπτυξη, τη διάθεση και την υποστήριξη μαθημάτων - γλώσσας ή άλλου αντικειμένου - στο διαδίκτυο.

Το πρώτο μέρος του μαθήματος ασχολείται με τις τεχνολογίες και τα λογισμικά που εξασφαλίζουν την επικοινωνία και την διαδικτυακή παρουσία του –μελλοντικού- καθηγητή γλώσσας, όπως είναι τα λογισμικά τηλεδιάσκεψης και τα λογισμικά δημιουργίας ιστολογίων και podcasts. Εξετάζονται επίσης διαδικτυακές υπηρεσίες που διευκολύνουν τη συνεργασία και την ομαδική εργασία από απόσταση καθώς και υπηρεσίες δημιουργίας online ερευνών.

Το δεύτερο μέρος του μαθήματος αφορά την ανάπτυξη μαθημάτων σε διαδικτυακές πλατφόρμες τηλεκπαίδευσης και ασχολείται με τα Συστήματα διαχείρισης μάθησης (ή αλλιώς εικονικά μαθησιακά περιβάλλοντα) και τις εφαρμογές ηλεκτρονικής μάθησης. Παρουσιάζονται οι δυνατότητες και οι θεωρητικές αρχές λειτουργίας και ανάπτυξης περιβαλλόντων ηλεκτρονικής μάθησης (elearning) καθώς και οι τρόποι με τους οποίους χρησιμοποιούνται αυτά τα περιβάλλοντα, για γλωσσική εκπαίδευση /κατάρτιση. Παρουσιάζεται επίσης αναλυτικά ο τρόπος λειτουργίας συγκεκριμένης διαδικτυακής πλατφόρμας τόσο από την πλευρά του χρήστη, όσο και από την πλευρά του εκπαιδευτή/δημιουργού του μαθήματος και γίνεται ανάπτυξη μαθημάτων για τηλεκπαίδευση.

Θα μελετηθούν τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος που χρειάζεται να προβλεφθούν, αναλυθούν και αξιολογηθούν από τις διοικήσεις οργανισμών που προσφέρουν υπηρεσίες εκπαίδευσης στα πολύγλωσσα και πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα και αφορούν μεταξύ άλλων:

1. στην προσαρμοστικότητα-ευελιξία,
2. στη δια βίου εκπαίδευση,
3. στην ολική ποιότητα,
4. στην καινοτομία και επιχειρηματικότητα,
5. στη διεπιστημονικότητα και πολυπολιτισμικότητα, προκειμμένου να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες συνθήκες και απαιτήσεις του παγκοσμιοποιημένου περιβάλλοντος.

Το μάθημα πραγματεύεται έννοιες της γλωσσολογίας και της διδακτικής που είναι απαραίτητες για την εφαρμογή προγραμμάτων δίγλωσσης/πολύγλωσσης εκπαίδευσης. Συζητιούνται χαρακτηριστικά της διγλωσσίας και της πολυγλωσσίας σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο, καθώς και γλωσσικές πολιτικές σε θέματα διγλωσσίας/πολυγλωσσίας και στάτους των γλωσσών. Αναλύονται διαστάσεις της διγλωσσίας/πολυγλωσσίας στη διδασκαλία/εκμάθηση των γλωσσών. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον πολιτισμικό πλουραλισμό και τα μοντέλα διαχείρισής του στην εκπαίδευση, τις βασικές αρχές της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, τη διαπολιτισμική ικανότητα και ετοιμότητα των εκπαιδευτικών και τις διδακτικές επιλογές και πρακτικές της διαγλωσσικότητας. Αντικείμενο ιδιαίτερης πραγμάτευσης αποτελούν οι εκπαιδευτικές/γλωσσικές πολιτικές και πρακτικές σχετικά με τους πρόσφυγες και τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, καθώς και η σύνδεση ανάμεσα στην οικογενειακή γλωσσική πολιτική και την παιδική διγλωσσία.

Το μάθημα αυτό έχει τρία μέρη: (α) Επιστημολογικές προϋποθέσεις της Μεθοδολογίας της Έρευνας, (β) Μεθοδολογία, σχεδιασμός διεξαγωγή μια έρευνας (γ) Ανάλυση Ερευνητικών δεδομένων.   (α) Επιστημολογικές προϋποθέσεις της Μεθοδολογίας: Στο πρώτο μέρος θα γίνει εισαγωγή στις επιστημολογικές προϋποθέσεις της επιστημονικής έρευνας, όπως έννοια και σκοπός της επιστήμης, γενίκευση, επιστημονική εξήγηση και πρόγνωση, διατύπωση και έλεγχος υποθέσεων, εμπειρικό περιεχόμενο των υποθέσεων και θεωριών, διεύρυνση της γνώσης και επιστημονική πρόοδος. (β) Μεθοδολογία: Στο δεύτερο μέρος θα αναπτυχθούν οι κυριότερες μέθοδοι συλλογής δεδομένων, όπως η συνέντευξη, επισκόπηση, παρατήρηση, κοινωνιομετρία κλπ. και θα αναλυθούν οι διαφορετικές λειτουργίες των ποσοτικών και των ποιοτικών μεθόδων στο πλαίσιο της λογικής της επιστημονικής έρευνας. (γ) Η Εισαγωγή στη ανάλυση δεδομένων περιλαμβάνει στοιχεία Στατιστικής και ανάλυση ποιοτικών δεδομένων. Η παρακολούθηση του μαθήματος είναι υποχρεωτική και  η αξιολόγηση πραγματοποιείται με γραπτές δοκιμασίες και με εκπόνηση μικρών εργασιών.

Περιεχόμενο Μαθήματος

Το μάθημα έχει τρεις ενότητες:

Στην πρώτη ενότητα εξετάζονται η επιστημολογία των μεθοδολογιών έρευνας. Στη δεύτερη εξετάζονται θέματα σχεδιασμού και διεξαγωγής μιας επιστημονικής έρευνας.

Στη δεύτερη ενότητα εξετάζονται θέματα ανάλυσης ερευνητικών δεδομένων, παρουσίασης και συγγραφής μιας ερευνητικής εργασίας.

Syllabus διαλέξεων:

1. Επιστημολογία των Μεθοδολογικών προσεγγίσεων
2. Θέματα σχεδιασμού μιας ποσοτικής έρευνας
3. Θέματα σχεδιασμού μιας ποιοτικής έρευνας
4. Διατύπωση ερευνητικών υποθέσεων και ο ρόλος της Θεωρίας στη διεξαγωγή επιστημονικής έρευνας
5. Τρόποι συλλογής ερευνητικών δεδομένων Ι
6. Τρόποι συλλογής ερευνητικών δεδομένων ΙΙ
7. Θέματα αξιοπιστίας και εγκυρότητας
8. Ανάλυση δεδομένων - Στοιχεία Περιγραφικής Στατιστικής
9. Συσχετίσεις και δείκτες στατιστικής συνάφειας
10. Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων
11. Παρουσίαση ερευνητικών αποτελεσμάτων
12. Ανάλυση Επιστημολογικού λόγου
13. Συγγραφή επιστημονικής εργασίας.

Η παρακολούθηση του μαθήματος είναι υποχρεωτική και  η αξιολόγηση πραγματοποιείται με γραπτές δοκιμασίες και με εκπόνηση μικρών εργασιών.

Βιβλιογραφία

• Σταμοβλάσης, Δ., & Βαϊοπούλου, Γ. (2021). Μεθοδολογία έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες: Επιστημολογία, σχεδιασμός, συλλογή και ανάλυση ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων. Θεσσαλονίκη: Ζυγός. ISBN: 978-618-5063-67-2. Κωδικός στο σύστημα Εύδοξος: 102075594
• Σταμοβλάσης Δ. (2016) Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας. Θεσσαλονίκη: Ζυγός.
• Babbie, Ε. (2011). Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα. Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική.
• Creswell, W. J. (2011). Η έρευνα στην εκπαίδευση: Σχεδιασμός, διεξαγωγή και αξιολόγηση της ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας. Αθήνα: Ίων.
• Denzin, N., & Lincoln, Y. (2005). Qualitative research. New Delhi: Sage Publications.
• Σαραφίδου, Γ.-Ό. (2011). Συνάθροιση ποσοτικών και ποιοτικών προσεγγίσεων: Η εμπειρική έρευνα. Αθήνα : Gutenberg

Στο μάθημα αυτό οι μεταπτυχιακοί/κες φοιτητές/φοιτήτριες θα μελετήσουν και διερευνήσουν (βιβλιογραφικά/αρχειακά/εμπειρικά) ζητήματα που έχουν επιλέξει προσωπικά και σχετίζονται με τις διδακτικές προσεγγίσεις της ξένης γλώσσας σε πολύγλωσσα και πολιπολιτισμικά περιβάλλοντα. Έτσι, θα επιτευχθεί ο εξής τριπλός στόχος:

1. η εξοικείωση και συστηματική ενασχόλησή τους με βασικές έννοιες και θεωρίες σχετικά με τις διδακτικές προσεγγίσεις και τη διδασκαλία ξένων γλωσσών,
2. η απόκτηση/επικαιροποίηση/εμβάθυνση/εφαρμογή των γνώσεων και δεξιοτήτων τους στην εκπαιδευτική έρευνα και
3. η σύνδεση θεωρίας και πράξης που αποσκοπεί στην ατομική επίγνωση και βελτίωση του/της εκπαιδευτικού και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας.

Οι φοιτητές/φοιτήτριες θα μπορούν, εφόσον είναι οργανωτικά εφικτό και το επιθυμούν, να συνδυάσουν την έρευνά τους με μία Μικροδιδασκαλία που θα σχεδιάσουν και θα διεξάγουν στο σεμινάριο.

Στόχος του μαθήματος είναι οι φοιτητές να γίνουν ικανοί να αξιολογούν με κατάλληλο, αξιόπιστο και έγκυρο τρόπο τους εμπλεκόμενους και τα στοιχεία ενός συστήματος εκπαίδευσης.

Το μάθημα πραγματεύεται γενικές εφαρμογές λογισμικών και σύνθετων πολύγλωσσων ψηφιακών περιβαλλόντων στη σχολική τάξη. Ενδεικτικά ασχολείται:

1. Δυνατότητες και προοπτικές τεχνολογιών Web 2.0 και Web 3.0 (εικονική και επαυξημένη πραγματικότητα, φορητή μάθηση, ψηφιακή αφήγηση, σώματα κειμένων, κ.ά.).
   
2. Σύνδεση τεχνολογιών Web 2.0 και 3.0 με τα σχολικά κοινά.
   

Οι φοιτητές στο τέλος του εξαμήνου πρέπει να κατέχουν τις βασικές γνώσεις για την χρήση και την αξιοποίηση ποικίλων εφαρμογών λογισμικού, τον τρόπο λειτουργίας και τις δυνατότητες που προσφέρουν στη γλωσσική σχολική τάξη και, επίσης, να είναι σε θέση:

• να πραγματοποιούν έρευνα και να αξιοποιούν το διαδίκτυο χρησιμοποιώντας προχωρημένες τεχνικές αναζήτησης ώστε να διαχειρίζονται κάθε είδους πληροφορία (κείμενο, οπτικοακουστικά αποσπάσματα κτλ) που μπορεί να είναι χρήσιμη στη διδασκαλία της γλώσσας,
  
• να ερευνούν και να αξιοποιούν λογισμικά και δυνατότητες των τεχνολογιών Web 2.0 και Web 3.0 καθώς και διαδικτυακές υπηρεσίες, με σκοπό την συλλογή ή/και την ανάπτυξη σύνθετων μαθησιακών αντικειμένων και την αξιοποίηση αυτών στην εκπαιδευτική διαδικασία,
  
• να χρησιμοποιούν σύγχρονα περιβάλλοντα διαχείρισης για υπηρεσίες γλωσσικής εκπαίδευσης, ή/και να χρησιμοποιούν σύνθετες διαδικτυακές υπηρεσίες και να τις εφαρμόζουν στη σχολική τάξη.

Η συνεχής, δυναμική, διαδικασία της λήψης αποφάσεων, του προγραμματισμού, της οργάνωσης, της διεύθυνσης και του ελέγχου όλων των παραγωγικών πόρων που συμμετέχουν στην εκπαιδευτική προσπάθεια ,αποτελεί το περιεχόμενο των ενοτήτων που θα παρουσιαστούν στο μάθημα. Στο πλαίσιο επίσης του μαθήματος θα εξεταστούν ο ρόλος και οι δεξιότητες των διοικητικών στελεχών, βασικές θεωρίες της διοίκησης εν γένει αλλά και ειδικότερα θέματα που σχετίζονται με τους εκπαιδευτικούς οργανισμούς, όπως διοίκηση ολικής ποιότητας και διαχείριση γνώσης.

Στο παρόν μάθημα δίνεται έμφαση στον ανθρώπινο παράγοντα και στο ρόλο του στη σύγχρονη προσέγγιση της Διοίκησης των Υπηρεσιών Εκπαίδευσης. Θα μελετηθούν, βασικές ενότητες της Οργανωσιακής Συμπεριφοράς όπως είναι τα προσδιοριστικά στοιχεία της ανθρώπινης συμπεριφοράς στο εργασιακό περιβάλλον, οι κλασικές και σύγχρονες θεωρίες υποκίνησης και ηγεσίας, καθώς και τα φλέγοντα ζητήματα της ανάπτυξης των εργασιακών ομάδων και της διαχείρισης των συγκρούσεων. Τέλος, θα αναφερθούν σημαντικές πολιτικές και πρακτικές της Διοίκησης Ανθρώπινων Πόρων.

Οι ενότητες που θα μελετηθούν αναφέρονται στην αποσαφήνιση των όρων "καινοτομία" και "επιχειρηματικότητα", στους τύπους καινοτομίας, στις διάφορες μορφές ανάπτυξης επιχειρηματικότητας εν γένει και ειδικότερα στον χώρο της εκπαίδευσης, στην θεωρία για την ανάπτυξη του επιχειρηματικού μοντέλου μιας καινοτόμου επιχειρηματικής ιδέας καθώς και στην παρουσίαση των δομών και φορέων στήριξής της. Η εισαγωγή καινοτομιών και η ανάπτυξη τους μέσω στρατηγικού σχεδιασμού, θα αποτελέσει επίσης ένα σημαντικό μέρος της ύλης. Στο τέλος, οι φοιτητές/τριες θα διδαχθούν τη θεωρία και τις πρακτικές για την ανάπτυξη ενός επιχειρηματικού σχεδίου για την εκμετάλλευση μιας επιχειρηματικής ιδέας / ευκαιρίας.

Τα θεματικά πεδία που θα αναπτυχθούν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων/σεμιναρίων είναι τα εξής:

• Γνωστικές, διδακτικές, γλωσσολογικές θεωρίες κατάκτησης της ξένης γλώσσας
• Σύνδεση θεωριών κατάκτησης με τη διδακτική πρακτική
  
• Εκμάθηση ορολογίας σχετικής με τη διδασκαλία γλώσσας με τη χρήση των ΤΠΕ
  
• Ανεύρεση κατάλληλου ψηφιακού υλικού και προσαρμογή για τη διδασκαλία γλώσσας
• Χρήση διαδραστικών ηλεκτρονικών εργαλείων για την ανάπτυξη των αντίστοιχων δεξιοτήτων (κατανόηση προφορικού και γραπτού λόγου, παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου)
• Μάθηση με ψηφιακό παιχνίδι
• Παιχνιδοποίηση
• Χρήσιμες πηγές ανεύρεσης εκπαιδευτικού υλικού
• Ηλεκτρονικά εργαλεία ανατροφοδότησης για τη διδασκαλία της ξένης γλώσσας
• Κοινότητες Πρακτικής και Κοινότητες Μάθησης
• Χρήσιμα υποστηρικτικά εργαλεία του web 2.0.

Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές/τριες μπορούν να αναλάβουν θέμα μεταπτυχιακής εργασίας (διπλωματικής) με την έναρξη του Γ’ εξαμήνου σπουδών, εφόσον έχουν ολοκληρώσει με επιτυχία τουλάχιστον 7 από τα 10 μαθήματα.

Η Μεταπτυχιακή Εργασία μπορεί να είναι ερευνητικού περιεχομένου και πρέπει να έχει επαρκή βαθμό πρωτοτυπίας ή να αποδεικνύει καλή γνώση και σε βάθος κατανόηση ενός ειδικού θέματος τρέχοντος ερευνητικού ή τεχνολογικού ενδιαφέροντος.

Η εκπόνηση της Μεταπτυχιακής Εργασίας γίνεται με την επίβλεψη μέλους ΔΕΠ που διδάσκει στο ΔΠΜΣ, ύστερα από σχετική ανάθεση της ΕΔΕ. Το μέλος αυτό και δύο επιπλέον μέλη ΔΕΠ, οι οποίοι, επίσης, ορίζονται από την ΕΔΕ μετά από πρόταση του επιβλέποντα, βαθμολογούν τη Μεταπτυχιακή Εργασία. Ο τελικός βαθμός της Μεταπτυχιακής Εργασίας προκύπτει από το μέσο όρο της βαθμολογίας των τριών βαθμολογητών. Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές/τριες προτείνουν οι ίδιοι το θέμα που τους ενδιαφέρει σε κάποιον επιβλέποντα/διδάσκοντα, ή επιλέγουν από ενδεικτικό κατάλογο θεμάτων σχετικών με το επιστημονικό τους αντικείμενο τον οποίο καταρτίζουν κάθε χρόνο οι διδάσκοντες και δηλώνουν το θέμα στην ΕΔΕ προς έγκριση.

Η Μεταπτυχιακή Εργασία εκπονείται εντός του Γ’ εξαμήνου σπουδών και πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι την συμπλήρωση του επιτρεπτού ορίου φοίτησης.

Η Μεταπτυχιακή Εργασία συγγράφεται στην Ελληνική Γλώσσα και δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 15.000 λέξεων, μη συμπεριλαμβανομένων των σημειώσεων, της βιβλιογραφίας, των πινάκων, κλπ.. Η ΕΔΕ με αιτιολογημένη απόφαση μπορεί να αποφασίσει τη συγγραφή της σε άλλη γλώσσα.